انجین موتور چیست؟
اولین و مهمترین مشخصه برای انتخاب موتورسیکلت، موتور یا همان انجین آن است در ابتدا روش کار انجین موتور را توضیح داده و پس از آن چند مورد از خصوصیاتی که باید در مورد موتور بدانیم با هم مرور میکنیم:
موتورهای موتورسیکلت مانند موتورهای خودرو کار می کنند. آنها از پیستون، یک بلوک سیلندر و یک سر تشکیل شده اند که شامل قطار سوپاپ است. پیستون‌ها در بلوک سیلندر بالا و پایین می‌روند . این بلوک سیلندرها، در اثر انفجار مخلوط سوخت و هوا که توسط جرقه ایجاد شده است، حرکت میکنند. یکی از مهمترین مشخصه هایی که هنگام صحبت کردن در مورد انجین موتورسیکلت مطرح میشود، حجم موتور است. حجم موتور معمولا با یکای سی سی مشخص میشود.
البته موتور ماشین و موتورسیکلت تفاوتهایی هم با هم دارند. به طور مثال موتورهای موتورسیکلت برای دور در دقیقه و راندمان سوخت بالاتر ساخته شده اند، اما به صورت فشرده طراحی شده اند و سریعتر داغ می شوند. از سوی دیگر، موتورهای خودرو، گشتاور بیشتری تولید میکنند و نگهداری آن آسان است، اما پاسخ دریچه گاز را از دست می‌دهند و مسافت پیموده شده کمی دارند.
در کل انجینهای موتورسیکلتها را میتوان بر حسب چندین فاکتور دسته بندی کرد: به طور مثال: تعداد سیلندر، حجم موتور و …
انواع موتور بر حسب تعداد سیلندر
- تک سیلندر
- دو سیلندر
- سه سیلندر
- چهارسیلندر
- شش سیلندر
اطلاعات فنی
شما چه اندازه با مشخصات فنی موتورسیکلت ها اشنایی دارید؟ شاید این کلمات برای شما آشنا باشند! موتور های دو زمانه و چهار زمانه، چهار سوپاپ، تک سیلندر، گشتاور نیوتون در دور در دقیقه، SOHC و …
برای افراد علاقمند و یا خریداران موتورسیکلت این کلمات بسیار مهم هستند و هنگام خرید موتور اولین چیزی که به ذهن هر خریدار موتورسیکلت می رسد اطلاعات کامل در مورد موارد بالاست ما در این مقاله قصد داریم شما را با این اصطلاحات و اهمیت آنها در خرید یک موتورسیکلت اشنا کنیم.
حجم موتور
وقتی از حجم موتورصحبت میکنیم، در اصل در مورد مقدار سی سی آن صحبت میکنیم. اما سی سی موتور چیست؟ هر موتور دارای یک یا چند سیلندر است و حجم موتور ارتباط مستقیمی با حجم سیلندر دارد، هر سیلندر قطر معینی دارد که درون آن مقدار معینی اکسیژن و سوخت وارد می شود و بعد از واکنش انرژی حرکت موتور را تامین میکند. در واقع میتوان گفت حجم سیلندرها تعیین کننده ی حجم موتور است.
مقدار فضایی که درون این سیلندرها وجود دارد حجم سیلندر است. به زبان ساده وقتی میگویند حجم موتور یک موتورسیکلت ۱۳۴ سی سی است یعنی اگر درون فضای سیلندر آن سوخت بریزیم ۰.۱۳۴ لیتر سوخت در آن جای میگیرد.( هر یک لیتر ۱۰۰۰ سی سی است) بنابراین هرچه میزان حجم موتور بالاتر باشد قدرت سوخت گیری و در نتیجه قدرت موتور بیشتر خواهد بود.
نوع موتور
سیلندر
قسمت استوانه ای شکل موتور است که از دو طرف باز است و قطعه دیگری به نام پیستون در آن قرار گرفته است. موتور سیکلت ها از یک تا ۶ سیلندر متفاوت هستند هرچه تعداد سیلندرها بیشتر باشد قدرت موتور هم بالا تر می رود . البته با پیشرفت تکنولوژی مهندسان توانستند از موتورهای دو یا چهار سیلندر همان توان شش سیلندر را بگیرند و به این ترتیب در هزینه های موتورهای شش سیلندر صرفه جویی کنند.
چند زمانه بودن موتور
موتورها عمدتا ۲ یا ۴ زمانه هستند. موتور دو زمانه یا پیستونی نوعی موتور حرارتی است که با استفاده از پیستون فشار را به حرکت دایره ای تبدیل میکند. در این نوع موتورها دومرحله احتراق و تخلیه صورت میگیرد. و عملکرد آن ابتدایی و ساده است. این موتورها با کمک بنزین و روغن مخصوص بخود کار میکنند. موتورهای چهار زمانه درون سوز و پیچیده هستند. این دسته در ۴ مرحله کار میکنند:
- ورود سوخت و هوا
- کمپرس یا فشار
- قدرت
- خروج دود
- خروج دود از پیستون موتور
هر کدام از این نوع ویژگی و مزایای خود را دارد از جمله تفاوت های این دو نوع با هم میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
تعادل بهتر دو زمانه ها نسبت به موتورهای چهارزمانه
قطعات و تجهیزات بهتر موتورهای چهار زمانه
سیستم خروجی پیشرفته تر موتورهای چهار زمانه
شتاب بیشتر موتورهای دو زمانه
و ..
سوپاپ
سوپاپ یا دریچه یکی از اجزا موتور است که روی سرسیلندر قرار میگیرد و ورود مخلوط هوا – سوخت و خروج دود را کنترل میکند هرچه تعداد سوپاپ ها بیشتر باشد توانایی سیستم برای کنترل ورودی و خروجی هوا و سوخت بیشتر است.
حداکثر قدرت و حداکثر گشتاور
گشتاور مقدار نیرویی است که به جسم وارد میکنیم تا دچار گردش بشود. وقتی می گوییم گشتاور موتور ۱۰ نیوتون متر در ۷۰۰۰ دور در دقیقه است یعنی حداکثر شتاب این موتور برای رسیدن از سرعت ۰ به ۱۰۰کیلومتر در ساعت در دور موتور ۷۰۰۰ مقدار ۱۰ نیوتون بر متر می باشد.
قدرت موتور نرخ انجام کار میباشد که بر اساس اسب بخار محاسبه میشود. یك اسب بخار برابر است با ۷۴۶ وات یا ۰.۷۴۶ کیلووات است. وقتی می گوییم موتوری ۹ کیلووات یا ۱۳ اسب بخار در ۹۰۰۰ دور در دقیقه قدرت دارد یعنی با افزایش دور موتور از صفر تا ۹۰۰۰ ، قدرت موتور افزایش پیدا میکند و بعد از آن هرچقدر دور موتور بالا برود افزایش قدرت نخواهیم داشت.
سیستم سوخت رسانی
سیستم های سوخت رسانی یا کاربراتوری هستند یا انژکتوری
در سیستم های کاربراتوری از کاربراتور استفاده میشود که وظیفه آن تهیه مخلوط مناسبی از اکسیژن و سوخت است. این سیستم ها قدیمی تر هستند و یکی از عوامل الودگی هوا به شمار می روند.
در سیستم های انژکتوری سوخت توسط یک پمپ مکانیکی یا برقی با فشار به داخل لوله‌های سوخت رسانی و ریل سوخت وارد میشود و از طریق انژکتورها که در واقع نوعی شیر محسوب می‌شوند به پشت سوپاپ هوا یا درون سیلندر به صورت پودر شده پاشیده میشود و به این ترتیب مخلوطی از هوا و سوخت برای احتراق در موتور و تولید انرژی بدست می‌آید.
کنترل سوخت
کنترل سوخت در موتورسیکلت ها به دو روش SOHC و DOHC انجام میگیرد.
SOHC : موتوری که از یک میل سوپاپ برای ورود و خروج هوا و گاز استفاده می کند و دارای ۲ سوپاپ برای هر سیلندر است.
DOHC : موتوری که از دو میل سوپاپ، یکی برای سوپاپ های ورودی هوا و دیگری برای سوپاپ های خروجی گاز بهره می برد، معمولا دارای تکنولوژی Multi Valve چند سوپاپ در هر سیلندر هستند.
به آن ها موتور های Twin-cam نیز می گویند، به همین دلیل نسبت به موتور های SOHC قدرت بیشتری دارند.
نکته ی آخر: درست است که حجم موتور نشان دهنده ی قدرت موتورسیکلت است ولی توجه داشته باشید که در نهایت، برآمدی از چند فاکتور است که کارایی موتور شما را مشخص میکند. به طور مثال ممکن است کارایی یک موتور ۷۰۰ سی سی از یک موتور ۵۰۰ سی سی کمتر باشد به این دلیل که، وزن موتور ۵۰۰ سی سی ممکن است کمتر باشد و همین امر کارایی موتور را افزایش دهد.
وقتی صحبت از مقایسه ی قدرت موتور بر حسب حجم میشود، منظور گوینده این است که در شرایط کاملا یکسان، موتوری که حجم بیشتری دارد قدرت بیشتری دارد.
امیدواریم توانسته باشیم به شما در یک انتخاب عالی کمک کرده باشیم.